چشم به راه

   مزیت نسبی  : مزیت نسبی هر کشور نسبت به یک کالا وقتی حاصل میشود که آن کالا در مقایسه با کالای تولید شده کشورهای دیگر ؛ دارای هزینه تمام شده کمتر و قیمت ارزانتر باشد.

   بهره وری  :  دانش و تکنولوژی استفاده بهینه از منابع نیروی انسانی ؛ مهارتها؛ ماشین آلات و اطلاعات بمنظور حصول به بهترین نتایج است.

      داده یا نهاده :  عبارتست از مقدار و یا ارزش کالاها و خدماتی که برای تولید یک کالا مورد استفاده قرار میگیرد.

   ستاده یا ستانده :  ستاده در هر بخش اقتصادی عبارتست از مقدار و یا ارزش کالاها و خدمات تولید شده که در سایر بخشها بعنوان مصارف واسطه و یا برای مصرف نهائی مورد استفاده قرار میگیرد.

   خالص درآمد عوامل تولید از خارج : عبارتست از درآمدهای حاصل از کار و سرمایه اتباع کشور در خارج , منهای درآمد حاصل از کار و سرمایه اتباع سایر ممالک در کشور.

   درآمد عوامل تولید : عبارتست از درآمد حاصل از کار , مالکیت و کارفرملئی که بترتیب بصورت مزد و حقوق , بهره , اجاره و سود به عوامل تولید تعلق میگیرد.

   استهلاک سرمایه ثابت : ارزش یا هزینه جانشینی آن مقدار از دارائیهای ثابت است که در یک دوره حسابداری در نتیجه فرسودگی ضمن تولید, از مدافتادگی متعارف و خسارتهای اتفاقی از بین میرود.

      امید زندگی : شماره سالهای زندگی که بطور متوسط هر فرد دارد.

   قیمت تعادلی : قیمتی که در آن, مقدار تقاضای یک کالا کاملا برابر با مقدار عرضه آن است. معمولا به این قیمت؛ قیمت صاف کننده بازار نیز گفته میشود.

   بار تکفل : در یک جامعه , کودکان زیر پانزده ( 15 ) سال و سالمندان بالای شصت و پنج ( 65 ) سال که جزء جمعیت فعال کشور محسوب نمیشوند, آنها را بار تکفل اقتصادی میگویند. مفروضا بار کفالت آنها بر دوش نیروههای فعال جامعه ( 65 – 15 سال ) میباشد.

   فقر مطلق : عدم برخورداری از یک سطح حداقلی درآمد معیشتی معین است که برای ادامه بقاء و جهت تامین نیازهای اصلی جسمانی , غذا , پوشاک و مسکن , ضروری است.

      کم کاری پنهان : کارکنانی که ظاهرا شاغل هستند اما در واقع بیشتر اوقات خویش را صرف فعالیتهای غیر مفید میکنند.

   بیکاری پنهان : در این نوع از بیکاری شخص بظاهر دارای شغل است در حالیکه به تولید ملی کشور چیزی اضافه نمیشود. اقداماتی مانند واسطه گری و دلال بازی و امثالهم.

      کم کاری : کارکنان و افراد شاغلی که بدلائل عدیده ای کمتر از توانائی خود کار کنند.

   بیکاری فصلی : در این نوع از بیکاری , افراد در بعضی از فصول سال مشغول بکار هستند و در مابقی فصول یا زمانها بعلت نداشتن کار, بیکار هستند. مانند بعضی از زارعینی که تنها در فصول بهار و تابستان شاغل هستند , اما در نیمه دوم سال بعلت نداشتن کار کشاورزی, بیکار می مانند.

      بیکاری اداواری : این نوع از بیکاری در اثر نوسانات فعالیتهای اقتصادی کشور ایجاد میگردد. مانند بیکاری در زمان رکود اقتصادی و...

      رشد اقتصادی : بطور خلاصه عبارتست از افزایش مقدار تولید ملی کشور نسبت به سال قبل.

      نرخ رشد اقتصادی : عبارتست از درصد تغییرات تولید ملی نسبت به سال قبل. و بدینطریق محاسبه میشود :

. 100  = G  GNPt – GNPt-1

GNPt – 1            

                                                 G             = نرخ رشد اقتصادی

                                                GNPt        = تولید ناخالص ملی سال جاری

                                               GNPt – 1    = تولید ناخالص ملی سال قبل

   بیکاری ساختاری :  این نوع از بیکاری ناشی از ماهیت پویای ترکیب محصولات و مشاغل در اقتصاد یک کشور است که عامل بروز آن عدم سازگاری مهارتها و محل جغرافیائی زندگی کارگران با فرصتهای موجود اشتغال است. عامل موثر دیگر در اینخصوص تحرک شغلی است.

   بیکاری اصطکاکی : بیکاری ائی که زائیده نواقص فنی بازار کار باشد. مثلا ؛ شرکت برای مدتی فروش نداشته باشد و کارگران برای مدتی بیکار باشند. و یا فردی از شغل خویش استعفاء داده و میخواهد شغل جدیدی را بیابد, در حدفاصل این دو وضعیت این فرد بیکار می ماند.

      بیکاری آشکار : نوعی از بیکاری میباشد که افراد قادر و مایل به کار میباشند اما شغلی برای آنها پیدا نمیشود.

      بیکار : کسانی که شاغل محسوب نمیشوند و در 7 روز قبل از مراجعه مامور آمارگیری دارای سه خصوصیت زیر باشند:

1-       فاقد کار ( دارای اشتغال مزدبگیری یا خوداشتغالی نباشند )

2-       آماده برای کار( برای اشتغال مزدبگیری یا خوداشتغالی آمادگی داشته باشد)

3-       جویای کار باشد.

      نرخ بیکاری : درصد جمعیت بیکار به جمعیت فعال را نرخ بیکاری میگویند.

نرخ بیکاری   =         100 .    جمعیت بیکار

                                         جمعیت فعال

      بیسوادی پنهان : باسوادانی که نحوه ی درست نوشتن و درست خواندن را ندانند.

      نرخ باسوادی : درصد جمعیت در سنین پانزده ( 15 ) و بیشتر که قادر به خواندن و نوشتن باشند.

   جمعیت فعال : به جمعیت حدفاصل 15 تا 65 سال اطلاق میشود که قادر و مایل بکار باشند. محصلین , سربازان , خانه دارها , دارندگان درآمدهای بدون کار و فعالیتهائی که منع قانونی دارند, جزء جمعیت فعال کشور منظور نمیشوند. در اینجا منظور از کار عبارتست از فعالیت فکری یا بدنی قانونا مجاز برای کسب درآمد.

      سیاست مالی : کلیه اقدامات دولت بمنظور تعدیل درآمد ملی که در جهت تحقق اهداف اقتصادی اتخاذ میگردد اطلاق میشود.

   سیاست پولی : تمامی تدابیر و اقداماتی که مقامات پولی ( مقامات بانک مرکزی ) جهت یاری دولت برای تحقق اهداف اقتصادی و ثبات قیمتها و حفظ ارزش پول , مینمایند را سیاست پولی میگویند.

      تورم : افزایش عمومی , افسارگسیخته , نامتناسب, مداوم و خودافزای قیمتها در طی یک دوره زمانی را گویند.

      نقدینگی : مجموع حجم پول و شبه پول در اقتصاد را نقدینگی میگویند.

   شبه پول : به سپرده های مدت دار و پس انداز و همچنین اسنادی که سرعت تبدیل به پول آنها بدون زیان قابل توجه ؛ خیلی زیاد است؛ اطلاق میگردد. مانند : اوراق قرضه, چک , سفته و...

      ارزش پول : همان قدرت خرید پول یا مقدار کالا یا خدماتی که انسان میتواند با واحد پول خود بدست آورد؛ تلقی میگردد.

      حجم پول : عبارتست ازمجموع اسکناس و مسکوک در دست مردم باضافه ی سپرده های دیداری بخش خصوصی نزد بانکها.

      سپرده های غیر دیداری : به سپرده های پس انداز و مدت دار ( یکسال و بیشتر ) اطلاق میگردد.

   سپرده های دیداری : آن دسته از سپرده های مردم نزد بانکهاست که بمحض مراجعه و درخواست صاحب سپرده قابل دریافت میباشد وغالبا به آن بهره ای تعلق نمیگیرد. یا سپرده هایی هستند که از طریق چک قابلیت نقل وانتقال دارند مانند حسابهای جاری.

   سرمایه گذاری : انباشت سرمایه واقعی مانند تولید یا تعمیر ماشین آلات یا احداث ساختمان ( بمعنی اعم ساختمان ) یا بعبارت دیگر تمرکز کالاهائی که خود ؛ کالاو خدمات مختلفی برای مصارف آتی تولید میکنند. سرمایه گذاری هنگامی صورت خواهد گرفت که مصرف و تولید کالاهای سرمایه گذاری جاری که از آنها بمنظور تولید دیگرکالاها استفاده میشود ( کالاهای سرمایه ای ) قربانی مصرف آتی شود.

   سرمایه گذاری در موجودی انبار : تغییرات در موجودی کالاهای تولید شده و مواد خامی که بنگاهها در انبارهایشان ذخیره میکنند.اگر این موجودی ها در حال افزایش باشند, سرمایه گذاری در موجودی انبار , مثبت است و اگر در حال کاهش باشند؛ این سرمایه گذاری ؛ منفی است. و اگر موجودی انبار تغییر نکند ( ثابت باشد ) سرمایه گذاری در آن ؛ صفر خواهد بود.

   سرمایه گذاری ثابت : خریداری کالاهای سرمایه ای جدیدی است که بوسیله بنگاههای دیگر تولید شده است. مانند ماشینهای تولید شده؛ ساختمانهای ساخته شده, وسایل و تجهیزات اداری وامثالهم.

ادامه دارد .....

منابع :

         جعفری صمیمی و فرجادی / واژه نامه اقتصادی و برنامه ریزی / انتشارات دانشگاه مازندران آذر68

         بانک مرکزی ایران / حسابهای ملی ایران (56 – 1338 ) /بانک مرکزی ایران ؛ تهران 1360

         .......

توجه: استفاده از تصویر برای سایتها و وبلاگها بدون انجام تغییر آزاد است؛ کپی برداری از متن با ذکر نام و درج لینک بلامانع میباشد. برای تبادل لینک بعد از برقرای لینک تارنمای ما؛اطلاع دهند تا بررسی شود.